Słysząc: naturalny ogród – myślisz: warzywa uprawiane bez nawozów chemicznych? Błąd! Pojęcie to ma dużo szersze znacznie i może odnosić się do miejsca, które z grządkami warzywnymi nie ma wiele wspólnego. Ekologiczny ogród przydomowy to przede wszystkim filozofia urządzania i pielęgnacji terenu wokół domu. Może obejmować także ogrody kwiatowe czy rekreacyjne. Wybierz ten typ ogrodu zwłaszcza wtedy, gdy chcesz zbudować przestrzeń maksymalnie zbliżoną do natury, a jednocześnie zaoszczędzić czas i pieniądze na jej pielęgnację. Ogród ekologiczny to miejsce przyjazne nie tylko środowisku, ale także człowiekowi.
Certyfikowany ekologiczny ogród
Ogród ekologiczny (według prawa) to taki, w którym uprawiamy glebę, hodujemy rośliny tylko metodami ekologicznymi, zgodnie z unijnym rozporządzeniem dotyczącym rolnictwa i ogrodnictwa ekologicznego. Poprawność taka musi zatwierdzić jedna ze specjalnych jednostek certyfikujących, posiadająca specjalne upoważnienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Gdyby się więc trzymać ściśle tej definicji, to w zasadzie ogrody ekologiczne istnieją w Polsce, ale także w Europie tylko przy certyfikowanych gospodarstwach ekologicznych. Jednak takie podejście, taka definicja zagadnienia jest zbyt dużym uproszeniem i zawężeniem. Wiemy, że ogrodów uprawianych ekologicznie jest znacznie więcej – w Europie miliony osób jest zainteresowanych takimi uprawami. Należy jednak zaznaczyć, że obecnie często nazwę „ogród ekologiczny” nadużywamy i niestety stosujemy tam, gdzie być używana nie powinna. Spróbujmy więc chociaż w skrócie podać bardziej ogólną definicję ogrodu ekologicznego.
Definicji „ekologicznego ogrodu” opracowano w ciągu ostatnich 50 lat bardzo dużo, bo właśnie od tego okresu pomysł takich ogrodów w ogóle zaistniał w ogrodnictwie. Przy czym największy wzrost zainteresowania obserwuje się od lat 90. XX wieku, kiedy to szeroko się na świecie i w Polsce upowszechniło się pojęcie ochrony tzw. bioróżnorodności. Tak więc, w prawie w każdym podręczniku znaleźć można nieco inne określenie ogrodu ekologicznego.
Zacznijmy jednak od wyjaśnienia pewnych nieporozumień. Naturalny ogród to nie tylko uprawa bez chemii (sztuczne nawozy i środki ochrony roślin). Podążając tym tokiem rozumowania, ogrodem ekologicznym mógłby być też ogród ozdobny w stylu francuskim z nienaturalnymi formami i kształtami nadawanymi sztucznie drzewom i krzewom. Ogrodem ekologicznym także przy takiej definicji byłby duży trawnik z super delikatnymi trawami wymagającymi intensywnego podlewania i systematycznego koszenia, a przecież jest to swego rodzaju monokultura obca naturze. Przykładów można przytaczać więcej.
Ogród ekologiczny to po prostu coś więcej. To miejsce, gdzie człowiek poprzez swą działalność stara się w jak najmniejszym stopniu naruszać równowagę w naturze, pracując w jak największej zgodzie z jej prawami i jej rytmami.
Eko ogród pod względem estetycznym przypomina naturalne tereny, w których ingerencja z zewnątrz jest ograniczona do minimum. Podstawową roślinność w ekologicznym ogrodzie tworzą łatwe w pielęgnacji drzewa owocowe, krzaki niskopienne, zioła czy kwiaty polne (typowy dla danego regionu).
Dlaczego warto postawić na ekologiczny ogród warzywny?
Mimo że ogród ekologiczny nie musi posiadać warzywnika, to jednak warto go założyć. Dostęp do świeżych warzyw o pewnym pochodzeniu jest nie do przecenienia. Tylko wtedy możemy mieć gwarancję, że to, co jemy, jest faktycznie zdrowe i było nawożone we właściwy sposób. Nie wspominając już o tym, że często warzywa z własnej uprawy są o wiele smaczniejsze niż te zakupione w marketach czy na targach. Na swoje potrzeby często wystarczy już zaledwie kilka grządek. W przypadku bardziej wymagających gatunków, jak pomidory czy ogórki, warto zainwestować w tunel foliowy, który pomoże stworzyć lepsze warunki do ich rozwoju – stałą temperaturę na odpowiednim poziome czy optymalną wilgotność.
Ogród ekologiczny warzywny jest samowystarczalny
Uprawiając ekologiczny ogród warzywny oszczędzamy. Roślinność, która sama o siebie dba, znacznie obniża koszty utrzymania, ponieważ nie wymaga dodatkowego intensywnego podlewania czy nawożenia. Taki sposób uprawy nie tylko poprawia stan naszej planety, ale pozwala zaoszczędzić pieniądze i czas spędzony na pielęgnacji zieleni. W celu jeszcze większego zredukowania kosztów prowadzenia ogrodu ekologicznego, możemy założyć własny kompostownik, będący źródłem naturalnego nawozu, a do podlewania stosować zebraną podczas opadów deszczówkę.
Wybierając i sadząc gatunki roślin w sposób przemyślany, przysłużymy się planecie w inny sposób. Odpowiednia roślinność to siedlisko życia dla wielu gatunków zwierząt. Niektóre z tych stworzeń pomoże nam w walce z szkodnikami - mszycami albo gryzoniami. Każde zasadzone drzewo liściaste przyczyni się do walki z zanieczyszczeniem powietrza :)
Eko rozwiązania w ogrodzie, które warto znać
Nasadzenia i zdrowie roślin
Po określeniu warunków panujących w naszym ogrodzie, możemy rozpocząć planowanie nasadzeń. Prawidłowy dobór roślin oraz ich należyta pielęgnacja są szczególnie ważne w przypadku uprawy owoców i warzyw. Nadużywanie nawozów i środków chemicznych nigdy nie jest korzystne. Postępowanie takie prowadzi u roślin do nagromadzenia szkodliwych związków w częściach jadalnych, a to z kolei sprawia, że plony z własnego ogrodu nie są już zdrowe i bezpieczne.
Aby do tego nie dopuścić, uprawę roślin w ogrodzie (pielęgnację i nawożenie) powinniśmy opierać przede wszystkich na środkach naturalnych. Pamiętajmy też o profilaktyce.
Najważniejsze zasady (rozwiązania) wspomagające ochronę roślin przed chorobami i szkodnikami:
- ściółkowanie zagonów – wiosenne ściółkowanie rzodkiewki ochroni ją przed śmietką, a ściółkowanie truskawek uniemożliwia rozwój odglebowych chorób grzybowych. Ponadto, ściółka ogranicza też rozwój chwastów oraz minimalizuje parowanie wody;
- roślinne lub naturalne preparaty ochrony roślin – receptury można znaleźć w prasie ogrodniczej i na tematycznych stronach internetowych, a preparaty ekologiczne takie jak Substral Naturen 2w1 w sklepach ogrodniczych (w naszym również);
- usuwanie resztek roślinnych po zbiorach (np. liści, korzeni);
- zmianowanie roślin – podstawa płodozmianu pomagająca uzyskać największe plony, w naszym ekologicznym przydomowym ogródku wystarczy przestrzegać 4-5 letniej przerwy w uprawie na tym samym stanowisku warzyw z jednej rodziny botanicznej;
- alleopatia dodatnia – uprawa współrzędna roślin mających na siebie pozytywne oddziaływanie. Przykładowo cebula, por i marchew, wzajemnie chronią się przed szkodnikami takimi jak śmietka cebulanka i połyśnica marchwianka;
- pielenie zagonów – chwasty to pośredni pokarm dla chorób i szkodników;
- uprawa odmian odpornych na choroby i szkodniki;
- prawidłowe kompostowanie – źle przekompostowane resztki roślinne zawierają formy przetrwalnikowe chorób i szkodników oraz nasiona chwastów.
Dbanie o pożyteczne owady i ptaki w ogrodzie
Ograniczenie oprysków środkami chemicznymi nie tylko wpłynie korzystnie na jakość plonów, ale też umożliwi osiedlenie się w ogrodzie pożytecznych owadów (m.in. złotooków, biedronek), które pomogą nam w walce ze szkodnikami. Jednak, żeby owady poczuły się w naszym ogrodzie naprawdę dobrze, warto przygotować dla nich specjalne domki – karmniki, które będą pełnić rolę zimowego schronienia.
Chcąc mieć zdrowy ekologiczny ogród, nie możemy zapominać o ptakach, które w okresie karmienia piskląt zbierają ogromne ilości szkodników. Dla nich przydadzą się w ogrodzie budki lęgowe i owocujące rośliny ozdobne, zapewniające ptakom pożywienie zimą.
Stosowanie naturalnych nawozów
naturalne nawożenie – kompost, gnojówkę roślinną (np. z pokrzywy), zielony nawóz czy obornik. Niektóre z nich możemy przygotować samodzielnie, a inne – nawozy organiczne – znajdziemy w sklepach ogrodniczych (np. biohumus, obornik granulowany). Można też stosować nawóz dolomitowy, który jest w 100% naturalnym kruszywem.