Mączniak jest powszechną chorobą roślin, wywoływaną przez grzyby. To schorzenie, które często występuje w najróżniejszych rodzajach upraw – atakuje zboża, warzywa oraz rośliny ozdobne. To zwyrodnienie może przybierać wiele form. Najpowszechniejsza z nich to mączniak prawdziwy, który atakuje przede wszystkim jabłonie i róże. Skąd się bierze, jak się objawia i w jaki sposób można go zwalczyć? Wszystkiego dowiecie się z naszego artykułu.
Erysiphe – główny sprawca mączniaka prawdziwego
Mączniak wywoływany jest przez specjalny rodzaj grzybów z rodziny mączniakowatych – Erysiphe. W Polsce występuje ponad 50 gatunków tych mikroskopijnych organizmów, a naukowcy nieustannie okrywają nowe. Erysiphe są pasożytami obligatoryjnymi roślin wyższych. To typowe ektopasożyty – ich grzybnia rozwija się na zaatakowanych mączniakiem prawdziwym roślinach, tworząc na nich biały nalot. Za pomocą ssawek, grzyby wnikają do epidermy i „okradają” roślinę z substancji pokarmowych i wody. W optymalnych warunkach, pojedyncza kolonia Erysiphe może wytworzyć ok. 300 tysięcy zarodników.
Mączniak prawdziwy jabłoni i róż – jak go rozpoznać?
Mączniak, atakując jabłonie powoduje, że pąki roślin obumierają i nie rozwijają się na wiosnę. Z pąków słabiej porażonych rozwijają się liście, ale są automatycznie zakażone grzybem. Liście zaatakowane przez mączniaka prawdziwego bardzo łatwo rozpoznać – są zdecydowanie mniejsze od innych, ich blaszka liściowa się zwija i marszczy, a dodatkowo są pokryte białym, mączystym nalotem. Podobnie jest w przypadku pędów, również pojawia się na nich biały nalot, zahamowany zostaje proces wzrostu, co ostatecznie prowadzi do usychania lub zdeformowania pędów. Siłą rzeczy skażone chorobą będą również owoce. Pojawi się na nich ordzawiona gdzieniegdzie skórka – przy słabym porażeniu będą to jedynie rdzawe nitki, przy większym natomiast duże rdzawe plamy.
Objawy mączniaka u róż są bardzo podobne. Na pędach, spodniej stronie liści oraz pąkach krzewów pojawia się charakterystyczny, biały, mączysty nalot. Skażone róże są małe i zniekształcone lub w ogóle się nie rozwijają. Podobnie jest z liśćmi, które są zdeformowane i się zawijają. W trakcie dalszego postępowania choroby, wzrost rośliny zostaje stopniowo zahamowany, a jej liście przedwcześnie opadają.
Oprysk na mączniaka – najlepszy sposób na pozbycie się choroby u róż
Żeby pozbyć się mączniaka prawdziwego u róż, należy zastosować odpowiedni oprysk. Najlepsze produkty, które pozwolą pozbyć się problemu to: Topas 100EC oraz Amistar 250 SC. Wspomniane preparaty należy przed zastosowaniem rozcieńczyć do stężenia wskazanego w instrukcji użytkowania. Żeby procedura opryskiwania była skuteczna, trzeba ją przeprowadzić kilkakrotnie, w odstępach dwutygodniowych. W przypadku zwalczania mączniaka prawdziwego w przydomowych ogródkach, skuteczne będą preparaty oparte na naturalnych składnikach, chociażby czosnkowy Bioczos oraz grejpfrutowy Biosept. To produkty w pełni bezpieczne dla środowiska, które dodatkowo poprawiają kondycję roślin.
Zwalczanie mączniaka jabłoni – skuteczne sposoby
Baczna obserwacja roślin to najlepszy sposób na uchronienie ich przed mączniakiem. Wycięcie zarażonych pędów na początku wegetacji, pozwala w dużym stopniu ograniczyć nasilenie infekcji i tym samym rozprzestrzenienie się mączniaka na inne rośliny. Zabranie się za całą procedurę latem nie jest skuteczne, bo choroba zdążyła już zainfekować młode przyrosty i liście. W takiej sytuacji, pomoże jedynie spalenie gałęzi.
Jeśli ilość zainfekowanych drzew w sadzie przekracza 4%, na początku kwitnienia należy zastosować oprysk na mączniaka. Skuteczny okaże się Topas 100 EC, który działa w niskiej temperaturze i znacznie redukuje ilość zarodków mączniaka. W późniejszym czasie możemy zdać się na takie środki jak Siarkol 800 SC, Discus 500 WG czy Zato 50 WG dostępne również w mniejszych opakowaniach. To dobry sposób na ograniczenie źródła choroby w ogrodzie. W przypadku sadów, w których w poprzednim sezonie doszło do zakażenia, leczenie należy kontynuować również po kwitnieniu, wycinając pędy z objawami infekcji.
Mączniak – czy można mu zapobiec?
Zwalczanie mączniaka to ostateczność. Schorzeniu można zapobiec. W przypadku róż, dobrze jest dokładnie wygrabić, a następnie spalić opadłe liście, które często bywają źródłem infekcji. Należy również zachować ostrożność podczas podlewania – wilgoć sprzyja rozwojowi choroby, dlatego nie należy przesadzać z podlewaniem. Dużo zależy również od samego gatunku roślin – niektóre róże są bardziej podatne na infekcje od innych.
W przypadku jabłoni, skuteczne w zapobieganiu i rozprzestrzenianiu się choroby jest usuwanie chorych części roślin, a także dokładne grabienie i palenie opadłych liści. Części porażonych roślin nie należy używać jako kompostu, w przeciwnym razie, zakażenie łatwo rozprzestrzeni się na inne drzewa i krzewy. Najskuteczniejsza ochrona przed mączniakiem to uprawa odmian jabłoni, które są odporne lub mniej podatne na tę chorobę, np. James Grieve, Medea czy Florina.
Zarówno w przypadku jabłoni, jak i róż, warto zapobiegawczo zastosować odpowiedne środki ochrony roślin, by mieć pewność, że zakażenie będzie się trzymało z daleka od upraw.